In 1901 werd op voorstel van de dirigent J.L. Kroes door het bestuur der “Harmonie Orpheus” besloten een St. Nicolaasintocht te houden. Op deze rondtocht zou een collecte worden gehouden en kleding, versnaperingen en speelgoed worden ingezameld ten behoeve van de arme kinderen in Tilburg.
DE OUDSTE SINTERKLAAS INTOCHT VAN NEDERLAND
De tochten werden met enorm succes bekroond. Dit werd mede bereikt door de fabrikanten, die elk jaar dekens en stoffen belangeloos ter beschikking stelden. Uit de stoffen werd door het damescomité bovenkleding gemaakt. De tochten werden steeds muzikaal begeleid door Orpheus. Aanvankelijk werd jaarlijks één rondgang gemaakt.
Door de groei van de stad bleek het noodzakelijk het aantal rondgangen uit te breiden tot twee, vervolgens tot drie en zelfs vier. Intussen brak de tijd aan dat het voor één harmonie niet meer mogelijk bleek de gehele stad te belopen. Daarom werd in 1927 besloten de St. Nicolaasactie voor het zuidelijk deel van Tilburg toe te vertrouwen aan de vereniging “Korvel Vooruit”.
SPANNINGEN EN EEN VECHTPARTIJ
Dan nu naar het verhaal van de Sinterklazen. Er waren tot 1954 twee intochten in Tilburg, eentje aan “deze” en eentje aan “gene kaant”. De eerstgenoemde werd georganiseerd door de Korvelse harmonie l’Echo des Montagnes en de andere intocht door de Koninklijke Harmonie Orpheus. Deze twee Sinterklaascomités hadden regelmatig ruzie, omdat de twee intochten elkaar in de weg zaten en de twee mannen met mijters elkaar bij de spoorwegovergang tegenkwamen.
“DEZE KAANT EN GENE KAANT”
Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Het heeft te maken met de splitsing van Tilburg in “deze en gene kaant”. Oftewel: je had het deel van Tilburg dat ten noorden van de spoorlijn lag en het deel ter zuiden ervan. De scheiding tussen de twee kanten was voor het gevoel veel groter vroeger, want toen stak je nog niet zo makkelijk het spoor over als nu.
Die splitsing van de stad had invloed op het dagelijkse leven van Tilburgers. “Deze kaant voelde zich altijd net wat verheven boven gene kaant,” Want in gene kaant (het noorden van de stad) stonden de fabrieken en woonden de arbeiders. Je moest vroeger geen verkering zoeken met iemand van de andere kant.”
Tot zover de feiten. Want wat gebeurde er nou die ene keer tussen die twee Sinterklazen, toen ze elkaar tegenkwamen bij de spoorweg? Er zijn verschillende versies van dat verhaal. In de ene versie keken ze elkaar even diep in de ogen en gingen ze daarna weer verder met hun eigen route. De twee Sinterklazen kwamen elkaar tegen in de jaren dertig en zijn met elkaar op de vuist gegaan. Dat is bizar geweest, twee knokkende kindervrienden. Echter is het niet met zekerheid te zeggen of dat verhaal waargebeurd is. Beide versies van het verhaal zouden kunnen kloppen. Zeg het maar: geloof jij het?
DE EIGENZINNIGE EIGENHEID VAN DE TILBURGSE SINTERKLAAS
Ruim een eeuw geleden heerste er zoveel armoede in Tilburg dat je het voor veel mensen de maat der dingen zou mogen noemen. Ze hadden niks- , jawel toch iets, ‘unnu hôop èèrmoej’. Om iets tegen de armoede te doen begon in 1901 Koninklijke Harmonie Orpheus met het publiekelijk inzamelen van goederen ten bate van arme Tilburgers. De Koninklijke Harmonie Orpheus kan er zich op beroemen de grondlegger te zijn van de openbare Sinterklaasintocht in Tilburg én aan de koppeling van het Sinterklaasfeest aan het goede doel. Orpheus deed dat onder de slogan ‘ook bij de armen moet de klomp gevuld zijn’.
Sinds 1901 is er wat dat betreft niets veranderd, op de manier na waarop men aan spullen voor de armen kwam. Al rondtrekkend door het (in eerste instantie) noordelijk deel van de stad werden onderweg stoffen ingezameld. Tientallen Tilburgse vrouwen maakten daar warme winterkleding van voor kinderen. Het Tilburgs Sinterklaascomité houdt dit erfgoed met tientallen vrijwilligers tot op de dag van vandaag in stand.
Orpheus stond niet alleen aan de wieg van deze traditie van opkomen voor de armen, maar schonk de stad een van de allereerste openbare Sinterklaasintochten van Nederland. Ook dat is iets waar de Tilburgers van nu trots op mogen gaan. In Tilburg druipt de geschiedenis niet zoals in Den Bosch van de huizen, de geschiedenis zit hier in de harten van de mensen.
